مصلی خیابان پایین مشهد

آشنایی با مصلی خیابان پایین مشهد

مصلی خیابان پایین مشهد یکی از قدیمی ترین مصلی هایی است که در این شهر ساخته شده است. این مکان در دوره صفویه و در مکان فعلی بلوار مصلی شهر مشهد، ساخته شده است. این اثر ملی، یکی از مکان ها مذهبی و تاریخی شهر مشهد است که بازدید از آن را به شما توصیه می کنیم.

تاریخچه ساخت مصلی خیابان پایین

قبل از ساخت این مکان، مردم شهر مشهد از مصلی واقع شده در ضلع جنوب شرقی این شهر برای برگزاری مراسم مذهبی مانند نماز جمعه و نماز مخصوص اعیاد، استفاده می کردند. این مصلی خارج از شهر و در نزدکی روستای طرق ساخته شده بود. به همین دلیل هم استفاده از آن برای همه افرادی که در شهر ساکن بودند، امکان پذیر نبود.

در کنار آن، با حملات مکرر ازبک ها در اواخر دوره تیموریان و اوایل دوره صفویه، این مصلی دیگر مکان مناسبی برای گردهمایی ها نبود. به همین دلیل ایده ساخت مصلی دیگری در دل شهر، مطرح شد. در این بین یکی از خیرین شهر مشهد به نام میرزا صالح که از سادات رضوی بود، دست به کار شده و اقدام به ساخت این بنا کرد. میرزا صالح قبل از ساخت مصلی خیابان پایین مشهد، چند مدرسه از جمله مدرسه نواب را بنا کرده بود. همزمان با احداث این مدرسه نیز، ساخت بنای مصلی خیابان پایین آغاز گردید. محل دقیق این بنا در گذشته، چند صد متری بیرون دروازه پایین خیابان بود. مصلی خیابان پایین درست کنار مسیر جاده ای مشهد به سرخس بنا شده ولی اکنون بخشی از بلواری با همین نام می باشد.

مصلی خیابان پایین مشهد
مصلی خیابان پایین مشهد

سبک معماری مصلی خیابان پایین

مصلی پایین خیابان مشهد ایوانی بزرگ و دو ایوانچه در اطراف خود دارد. این دو ایوانچه فضای مربع شکل متقارنی دارند. ایوان اصلی بنا رو به قبله بوده و بر روی فضاهای مربع یا رواق، گنبد هایی با خیز کم ساخته شده است. پوشش داخلی ایوان گنبد، با کاشی های دوران صفویه پوشیده شده و در داخل بنا نیز کتبه ای مزیین به مضامین آیات قرآنی به خط ثلث مشاهده می شود.

علاوه بر کتیبه های معرق کاری شده زیبا، تزییناتی مانند گچ کاری، مقرنس کاری و درود گری نیز در این بنا وجود دارد. تزیینات این بنا دارای نقوش اسلیمی بسیار ظریفی هستند. این نقوش یکی از ویژگی های معماری مصلی خیابان پایین  می باشند. این طرح یک شمسه بزرگ مرکزی دارد که درست در تیزۀ ایوان جای گرفته. شمسه های دیگری نیز در پایین ایوان دیده می‌شوند. البته خطوطی مربوط به طرح های گره در دوران اسلامی نیز در این بنا وجود دارد که بخشی اعظمی از آن ها بر اثر حملۀ روس ها به مشهد تخریب شده اند.

حاجی شجاع، بنای اصفهانی است که وظیفه طراحی و معماری مصلای پایین خیابان مشهد را به عهده داشته است. نام این استاد زبردست را می توانید در قسمت پایین ایوان مشاهده کنید. وی از معماران معروف و برجسته قرن 11 محسوب می شود و یکی از مرمت کنندگان بنای مسجد گوهر شاد پس از زلزله مخرب سال 1084 هجری قمری نیز می باشد. در انتهای ایوان محرابی وجود دارد که با کتیبه ای تزیین شده است. روی همین کتیبه نیز سال دقیق ساخت بنا یعنی سال ۱۰۸۶ هجری قمری درج شده است. این سال مقارن با حکومت سلطان سلیمان صفوی بوده است.

نکته آخر

این مصلی در فاصلۀ یک کیلومتری از ضلع شرقی پایین خیابان و درست در حاشیۀ بلوار مصلی واقع شده است. در گذشته، این بلوار مکان رفت و آمد زائران و مسافران زیادی بود. به همین دلیل بنای مصلی خیابان پایین در گذشته نیز یکی از جاذبه های گردشگری شهر مشهد محسوب می شد. در حاضر نیز این مصلی یکی از میراث تاریخی و فرهنگی شهر مشهد است که سالانه توجه بسیاری از زائران و مجاوران حرم رضوی را به خود جلب می کند.

به شما توصیه می کنیم که در سفر خود به مشهد مقدس، از این مکان تاریخی جذاب دیدن کنید.


منتشر شده

در

توسط