خانه توکلی مشهد

معرفی خانه توکلی (خانه اجنه) در مشهد

خانه های تاریخی که در شهرهای مختلف وجود دارند، نشان دهنده قدمت آن شهرها می باشند. یکی از خانه های قدیمی و تاریخی شهر مشهد، خانه توکلی است که قدمت آن به زمان قاجار باز می گردد.

خانه توکلی ابتدا متعلق به خانواده کشمشیان بود. مرحوم کشمشیان یکی از تجار بزرگ و معروف شهر مشهد بود. بعد از فوت ایشان، ورثه کشمشیان این خانه را به خانواده توکلی فروخته و امروزه نیز این خانه را به نام همین خانواده می شناسند.

شهر مشهد، مهمترین شهر مذهبی و یکی از کلان شهرهای ایران است. بنابراین در گذشته تجار، مسافران و زائران زیادی در آن رفت و آمد داشتند. بسیاری از تجاری که از نظر مالی بزاعت کافی داشتند، برای خود خانه و اقامتگاهی در این شهر ساختند. البته بسیاری از خانه های تاریخی شهر مشهد متعلق به ساکنین همین شهر است نه زائران. با این وجود بسیاری از این خانه های تاریخی مورد کم لطفی قرار گرفته و در معرض تخریب هستند.

البته این موضوع در مورد خانه توکلی صدق نمی کند. زیرا در سال های اخیر این خانه به پایگاه میراث فرهنگی محدوده حرم تبدیل شده و تا حدودی از گزند تخریب در امان است. ما در ادامه این مطلب مجله مشهد رو شما را با این خانه زیبا و تاریخی که در دل شهر مشهد واقع شده است آشنا می کنیم.

خانه توکلی مشهد
خانه توکلی مشهد

بررسی خانه توکلی از دیدگاه معماری

تاریخچه ساخت خانه توکلی به دوران قاجار و به سال ۱۲۲۱ باز می گردد. این خانه توسط احسان خان قرایی طراحی و ساخته شده است. از بارزترین ویژگی های معماری این بنا می توان به کاشی کاری ها و آجر کاری های نفیس و ناب آن اشاره کرد. تمام قسمت خانه از در ورودی گرفته تا نمای داخلی و بیرونی خانه با این هنر زیبا مزین شده است. استفاده از ستون های آجری در نمای ساختمان و به شکل کاملا ماهرانه، جلوه ای بی نظیر و خاص به این بنا داده است.

معماری این خانه 2 طبقه از نظر بسیاری از متخصصان این حوزه بسیار منحصر به فرد می باشد. خانه توکلی به دلیل همین ویژگی انحصاری که دارد، هنوز هم مورد توجه بسیاری از معماران داخلی و خارجی است. البته به مرور زمان بخش هایی از این خانه تخریب شده است که خوشبختانه در حال مرمت و بازسازی می باشد.

در ورودی این خانه دو کتیبه کاشی کاری شده مزین به الفاظ جلاله وجود دارد. در بخش داخلی خانه نیز ارسی هایی وجود دارد که فضاهای داخلی را از هم جدا می کنند. اتاق های این خانه از چوب ساخته شده اند و در حیاط نیز حوضی زیبا قرار دارد. یکی دیگر از ویژگی های این خانه تاریخی وجود چند درخت تنومند در حیاط و اطراف حوض است.

در ورودی این بنا دو کتیبه کاشی کاری شده وجود دارد که آیات «انا فتحنا لک فتحا مبینا» و «و ان یکاد» روی آن ها حکاکی شده است.

خانه توکلی مشهد
خانه توکلی مشهد

نکته آخر

جالب است که بدانید نام دیگر این خانه، خانه اجنه است. بسیاری از محلی ها معتقدند که این خانه سال های زیادی خالی بوده و جن ها در آن رفت و آمد می کردند. البته بسیاری از افراد معتقدند که نور کم خانه و رفت و آمد معتادان و کارتن خواب در آن باعث شده که عامه مردم تصور کنند که اجنه در این خانه زندگی می کنند.

متاسفانه همان طور که در بالا نیز ذکر کردیم، خانه های تاریخی شهر مشهد، به دلیل اجرای طرح های عمرانی و توسعه ای این شهر، در معرض تخریب قرار گرفته اند و بسیاری از آن ها نیز حتی بدون این که در لیست آثار ملی ثبت شوند، از بین رفته اند. اما خانه توکلی به دلیل این که در سال های اخیر پایگاه میراث فرهنگی بوده است، از خطر تخریب دور مانده. این خانه در فهرست آثار ملی ثبت شده و بازدید از آن برای عموم مردم آزاد است.


منتشر شده

در

توسط