دبیرستان مستوفی مشهد یا همان فرهنگسرای بهشت یکی از ساختمان های قدیمی و حدودا 90 ساله شهر مشهد است که سن آن به دوران پهلوی اول می رسد. تاریخ دقیق ساخت این بنا به سال 1310 باز می گردد. این بنا در ابتدا به عنوان دبیرستان استفاده می شد. اما بعدها تبدیل به تالار عروسی شد. مدتی نیز بلااستفاده ماند. پس از مدتی شهرداری در اقدامی کاملا پسندیده این بنا را به فرهنگسرا تبدیل کرد. این بنا در تیر ماه سال 1384 در فهرست آثار ملی ثبت شد.
این بنا در خیابانی که وقف ملک است ساخته شده است. بنابراین توصیه می شود که اگر قصد بازدید از بازار جنت یا باغ ملی یا خانه ملک را دارید حتما از دبیرستان مستوفی مشهد نیز بازدید کنید. این دبیرستان در حال حاضر محل تجمع بسیاری از هنرمندان و هنردوستان است و برنامه های جذابی در آن اجرا می شود.
این ساختمان یکی از صدها بنای موجود در محله سراب مشهد است. نام این محله برگرفته از سراب قنات قریه سناباد است که پس از نوغان قدیمی ترین محله شهر به شمار می رود.
ویژگی های معماری دبیرستان مستوفی مشهد
نمای بیرونی این بنای دو طبقه بسیار زیبا است. این ساختمان دارای حیاط، حوض و باغچه می باشد و به تمام معنا معماری قدیمی ایرانی دارد. بخشی از دیوار این بنا با دیوار بازار و بخشی با چوب محصور شده است. اما بخشی از آن نیز باز است.
طبقه دوم دارای بالکنی با نرده های چوبی و قدیمی است. این قسمت به دلیل زاویه دید خوبی که دارد محل مناسبی برای عکاسی است. اما به دلیل استفاده بیش از حد، نرده هایش دچار آسیب شده اند.
در طبقه دوم این بنا کارکنان شهرداری مستقر هستند و کار انجام امور اداری و برگزاری نمایشگاه های شهری را به عهده دارند. طبقه پایین نیز محلی برای تمرین گروه های نمایشی است. موزه های متنوعی نیز در این بنا وجود دارد.
آشنایی با فرهنگسرای بهشت
همان طور که گفتیم، از دبیرستان مستوفی مشهد در حال حاضر به عنوان فرهنگسرای استفاده می شود. برای بازدید از این فرهنگسرا می توانید از غرب بلوار مدرس وارد شوید.
یکی از اقدامات جالبی که در این فرهنگسرای انجام شده است، راه اندازی کانون مشهد شناسی می باشد. با بازدید از این کانون گردشگران با هویت و فرهنگ مردم شهر مشهد و ابنیه های تاریخی آن آشنا می شوند. زنده نگه داشتن هویت شهری از جمله مهمترین اهداف این فرهنگسرا است. در این فرهنگسرا سعی شده تا مفاخر، حوادث تاثیر گذار در مشهد و آداب و رسوم و خصوصیات مردم این شهر به نمایش گذاشته شود.
از جمله اهداف فرهنگسرا بهشت، معرفی مفاخر شهر در پارک موضوعی سرای مفاخر در 10 بخش است. ویژگی های این 10 بخش به شرح زیر می باشند:
نمایشگاه تصویر فرهنگ عامه
در بخش ابتدایی این پارک چهار تابلو حاوی گویش مردم، ظروف سنگی، نوشیدنی ها و دم نوش ها و سفال ها به نمایش در آمده است. در این 4 تابلو سعی شده تا لهجه و گویش مشهدی ها، روش ساخت و نحوه استفاده از ظروف سنگی، نوشیدنی ها و دم نوش های مورد استفاده در مشهد قدیم مانند گل گاو زبان ،بهار نارج، دارچین و به لیمو تشریح شود.
نمایشگاه هفت خوان رستم
در این بخش هشت تابلو وجود دارد که هر کدام از آن ها به ترتیب شما را با موارد زیر آشنا می کنند:
- حکیم ابوالقاسم فردوسی حماسه سرای بزرگ کشور، شکل زندگی او و نحوه تحریر شاهنامه
- خوان اول شاهنامه یعنی نبرد رخش با شیر بیشه
- خوان دوم شاهنامه یعنی بیابان بی آب و علف
- خوان سوم شاهنامه یعنی نبرد با اژدها
- خوان چهارم شاهنامه یعنی جادوگر
- خوان پنجم شاهنامه یعنی اولاد مرزبان
- خوان ششم شاهنامه یعنی نبرد با ارژنگ دیو
- خوان هفتم شاهنامه یعنی نبرد با دیو سپید
نمایشگاه آداب و رسوم
شش تابلوی سفالینه ای که در این نمایشگاه نصب شده اند، بازدید کنندگان را با آداب زیارت، عزادرای، چراغ برات، شب چله، آداب پهلوانی و عید نوروز آشنا می کند.
نمایشگاه مفاخر
در این بخش تندیس 9 تن از مفاخر شهر مشهد وجود دارد. این تندیس ها عبارتند از:
- شیخ توسی
- حاج حسین آقای ملک
- شیخ حسنعلی اصفهانی (شیخ نخودکی)
- دکتر مرتضی شیخ
- استاد یوسفی
- خواجه نصیرالدین توسی
- ملا هاشم قزوینی
- حکیم ابوالقاسم فردوسی
- آیت الله عبادی
نمایشگاه گذری در بهشت
در این بخش بازدید کنندگان با فضا و فعالیت های فرهنگسرا آشنا می شوند.
کانون مشهد شناسی
در این کانون بازدید کنندگان با موارد زیر بیشتر آشنا می شوند:
- تاریخ شکل گیری شهر
- مفاخر شهر
- حوادث تاریخی و تاثیر گذار
- آداب و سنن
- فرهنگ عامه
- گویش و لهجه
- پوشاک
- تصاویر قدیمی مشهد
نمایشگاه بازار قدیم
یکی از مهمترین بخش های هر شهری، بازار آن است. این مکان نشان دهنده هویت و شاکله اصلی شهر است. بازار قدیمی مشهد در اطراف ساختمان دبیرستان مستوفی مشهد واقع شده است. به همین دلیل یکی از بخش های فراهنگسرا را به معرفی این بازار اختصاص داده اند. در این بخش می توانید با 14 شغل قدیمی در مشهد آشنا شوید. بافت محلات قدیم، فرهنگ کسبه مشهد، ضرب المثل های بازاری و اعتقادات بازاریان از جمله دیگر مواردی هستند که می توانید با بازدید از این نمایشگاه با آن ها آشنا شوید.
نمایشگاه گذر از تاریخ
در این بخش می توانید تصاویر قدیمی و جدید مشهد را دیده و با هم مقایسه کنید.
نمایشگاه اتفاقات تاریخی
در این بخش سعی شده تا وقایع تاریخی مهم این شهر از جمله به توپ بستن حرم، قیام مسجد گوهرشاد، 17دی 1357 یعنی تظاهرات زنان مشهد در روز واقع کشف حجاب و 10دی یعنی یکشنبه خونین مردم مشهد به تصویر کشیده شود.
نمایشگاه منظومه عشق
در بخش همکف فرهنگسرای بهشت، مخاطب با شش غرفه از وقایع تاریخ ساز، فداکاری ها و حماسه هایی که مردم مشهد در عرصه های مختلف تاریخی کشور رقم زده اند، آشنا می شود. این وقایع و بخش ها عبارتند از:
- واقعه کشف حجاب
- قیام مسجد گوهرشاد
- مبازران و سخنوران فعال انقلاب
- ترور نخبگان سیاسی و فعال در مشهد
- شهدای و فرماندهان غیور شهر
- سیر زندگی، مبارزات و فعالیت های مقام معظم رهبری
اگر به مطالعه و بررسی تاریخچه شهر مشهد علاقه دارید و می خواهید بیشتر با این شهر آشنا شوید، حتما از دبیرستان مستوفی مشهد بازدید کنید.