رباط ویرانی

موزه مردم شناسی رباط ویرانی مشهد (کاروانسرای ویرانی)

رباط ویرانی مشهد یکی از رباط های قدیمی این شهر است که در مسیر نیشابور به توس و دقیقا در 10 کیلومتری جاده مشهد به شاندیز ساخته شده است. تاریخ دقیق ساخت این رباط هنوز مشخص نشده اما بسیاری معتقدند که این مکان، از جمله رباط های سرپوشیده و بدون حیاط ساخته شده در دوره تیموری است. شما می توانید در بازدید از این مکان تاریخی، علاوه بر رباط ویرانی از موزه مردم شناسی که در سال 1385 در این مکان تاسیس شده است نیز دیدن کنید.

رباط به ساختمان‌ هایی که در مسیر راه ها به ویژه راه های خارج از شهر و بین آبادی ها ساخت می شد اطلاق می‌شود. در حیاط رباط علاوه بر حوض و آب انبار  اتاق های متعددی نیز وجود دارد که مسافران می‌توانند در آن ها استراحت کنند. کلمه رباط یکی از لغات بسیار قدیمی است و به معنی منزل گرفتن و آسودن در میان راه نیز می باشد.

معماری رباط ویرانی

همان طور که گفتیم رباط ویرانی مشهد یکی از رباط های سرپوشیده و بدون حیاط مرکزی است. در این بنا 9 غرفه با طاق های جناغی وجود دارد که 8 غرفه آن به صورت متقارن و رو به روی هم و یک غرفه در انتهای بنا واقع شده اند.

پلان این بنا تقریبا مستطیل شکل است و برای ساخت آن از سنگ در شالوده و آجر در دیواره ها و سقف ها استفاده شده است. ملات آهک نیز یکی از مصالح به کار برده شده در این بنا است.

رباط ویرانی
رباط ویرانی

موزه مردم شناسی رباط ویرانی مشهد

در این موزه سعی شده که به بهترین شکل مشاغل سنتی و قدیمی مشهد معرفی و جایگاه و اهمیت آن ها در جامعه تشریح شود. این موزه در همان مکانی تاسیس شده است که در دوره تیموری و صفوی رباط ویرانی ساخته شده بود. این رباط در واقع کاروانسرایی است که در مسیر نیشابور به توس واقع شده و در گذشته محل اسکان مسافران زیادی بود.

در این موزه مشاغل زیادی از جمله موارد زیر معرفی شده اند:

  • فیروزه تراشی و هرکاره تراشی
  • زین سازی
  • گاری سازی
  • جارو بافی
  • حصیر بافی
  • عطاری و گیاهان دارویی
  • پوستین دوزی
  • حلاجی
  • کفاشی

به دلیل تنوع و گستردگی مشاغلی که در این موزه تعریف و تشریح شده اند، می توان به آن لقب نخستین موزه مردم شناسی روستایی کشور و اولین موزه تخصصی مشاغل و حرف سنتی در استان خراسان را نسبت داد. جالب است بدانید که طبق مستندات موجود و تعداد سکنه شهر مشهد در سال 1295 هجری قمری، در آن زمان چیزی نزدیک به 336 شغل در این شهر وجود داشت.

رباط ویرانی
رباط ویرانی

شاید برایتان باور حیات 336 شغل در این شهر سخت باشد اما با مراجعه به این موزه و بازدید از آن حتما این موضوع برایتان باورپذیر می شود. زیرا در این موزه سعی شده که به بهترین شکل این حرف به بازدیدکنندگان معرفی شوند.

رباط ویرانی در شهرستان شاندیز، بخش طرقبه، روستای ویرانی واقع شده و در تاریخ ۲۷ دی ماه سال ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۶۱ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.


منتشر شده

در

توسط